.webp)
SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego, to jedno z częściej rozpoznawanych zaburzeń przewodu pokarmowego. Objawia się wzdęciami, nadmierną produkcją gazów, bólami brzucha, odbijaniem, uczuciem pełności po posiłku, a czasem także biegunką lub zaparciami.
Pacjenci bardzo często trafiają do lekarza z przekonaniem, że wystarczy antybiotyk lub restrykcyjna dieta, aby problem ustąpił. W rzeczywistości skuteczne leczenie SIBO wymaga podejścia wieloetapowego i zrozumienia, co doprowadziło do rozrostu bakterii.
W OpenMed często podkreślamy, że SIBO nie jest chorobą samą w sobie. To skutek, a nie przyczyna. Dlatego w leczeniu warto uwzględnić zarówno działania objawowe, które przynoszą ulgę, jak i głębszą pracę nad źródłem problemu.
SIBO – dlaczego samo łagodzenie objawów nie wystarcza?
Bakterie występują naturalnie w jelicie grubym, ale jelito cienkie ma ich zdecydowanie mniej. Kiedy równowaga zostaje zaburzona, dochodzi do fermentacji, produkcji gazów i podrażnienia śluzówki. Leczenie objawowe może chwilowo wyciszyć ten proces, jednak bez zajęcia się przyczyną problem najczęściej powraca.
Najczęstsze czynniki zwiększające ryzyko SIBO to:
- zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, na przykład w przebiegu cukrzycy, niedoczynności tarczycy czy zespołu jelita drażliwego
- przewlekłe stosowanie inhibitorów pompy protonowej
- obniżona produkcja kwasu żołądkowego
- zaburzenia wydzielania żółci i enzymów trzustkowych
- przebyte operacje jamy brzusznej, zrosty, uchyłki lub inne nieprawidłowości anatomiczne
- przewlekły stres, nieregularne posiłki, siedzący tryb życia
- niewłaściwe nawyki żywieniowe
Każdy z tych czynników może prowadzić do zaburzenia środowiska jelita cienkiego, a w konsekwencji do przerostu bakterii. Dlatego tak istotne jest zrozumienie tła klinicznego, a nie tylko chwilowe tłumienie objawów.
Leczenie objawowe SIBO – co daje szybką ulgę?
Leczenie objawowe koncentruje się na złagodzeniu dolegliwości, które najbardziej przeszkadzają pacjentowi w codziennym funkcjonowaniu. W wielu przypadkach przynosi szybką poprawę, ale nie rozwiązuje kluczowego problemu.
Najczęściej stosowane działania objawowe:
1. Antybiotykoterapia
To najpowszechniejszy sposób redukcji przerostu bakterii. Stosuje się m.in. rifaksyminę lub leki łączone w zależności od dominującego rodzaju gazów (wodór, metan, siarkowodór). Efekt jest zazwyczaj odczuwalny, ale krótkotrwały, jeśli przyczyna nie zostanie skorygowana.
2. Modyfikacja diety
Najczęściej wybierana jest dieta low FODMAP lub dieta ograniczająca fermentację w jelicie. Dobrze prowadzona przynosi dużą ulgę, jednak nie powinna być stosowana przewlekle. Jest to narzędzie objawowe i kontrolujące dolegliwości, a nie terapia usuwająca źródło problemu.
3. Probiotyki i suplementy wspomagające
Zależnie od obrazu klinicznego stosuje się szczepy regulujące motorykę, wspierające barierę jelitową lub redukujące objawy. Ważne jest indywidualne dobranie preparatu, ponieważ nie wszystkie probiotyki są odpowiednie przy SIBO.
4. Leki łagodzące wzdęcia i dyskomfort
W niektórych sytuacjach stosuje się preparaty zmniejszające napięcie ściany jelita, ułatwiające odprowadzenie gazów lub wspierające perystaltykę.
Leczenie objawowe najlepiej traktować jako etap wstępny lub element terapii łączonej. U pacjentów, którzy przechodzą wyłącznie tę formę terapii, nawrót SIBO jest bardzo częsty.
Może Cię zainteresować – SIBO – objawy, właściwa kolejność badań, leczenie u gastroenterologa.
Leczenie przyczynowe – klucz do długotrwałego efektu.
Podejście przyczynowe to fundament skutecznego leczenia SIBO. Zamiast koncentrować się wyłącznie na bakteriach, skupiamy się na tym, dlaczego doszło do ich rozrostu. Taki kierunek pozwala ograniczyć ryzyko nawrotów i odbudować zdrową funkcję jelita cienkiego.
Najważniejsze elementy leczenia przyczynowego:
1. Diagnostyka zaburzeń motoryki jelita cienkiego
Prawidłowa perystaltyka zapobiega zaleganiu treści pokarmowej. Jeśli jest zaburzona, bakterie mają warunki do niekontrolowanego namnażania. W zależności od przyczyny stosuje się prokinetyki, regulację śniadań i kolacji, techniki poprawiające odruch wędrującego kompleksu mioelektrycznego oraz korektę leków hamujących motorykę.
2. Korekta anatomicznych i strukturalnych nieprawidłowości
Uchyłki jelita, zrosty pooperacyjne, przebyte zabiegi lub inne zmiany strukturalne mogą blokować pasaż. W takich przypadkach samo stosowanie antybiotyków nie przyniesie trwałego efektu. W niektórych sytuacjach konieczne jest leczenie chirurgiczne lub bardziej zaawansowana diagnostyka obrazowa.
3. Normalizacja funkcji trawiennych
Obniżona produkcja kwasu żołądkowego, zaburzenia wydzielania żółci lub soków trzustkowych wpływają na skład mikrobioty jelita cienkiego. Jeśli przyczyną jest przewlekłe stosowanie IPP, rozważa się stopniowe odejście od leku lub zmianę terapii. Przy zaburzeniach trzustkowych stosuje się enzymy trawienne, a przy problemach z żółcią odpowiednie preparaty wspomagające jej przepływ.
4. Wykrycie chorób współistniejących
Nieleczona celiakia, choroby tarczycy, zaburzenia glikemii czy przewlekły stres mają ogromny wpływ na jelita. Zdiagnozowanie i ustabilizowanie jednostek chorobowych często prowadzi do trwałej poprawy.
5. Wsparcie bariery jelitowej i mikrobioty
Odpowiednio dobrane probiotyki, prebiotyki i dieta odbudowują ekosystem jelit. W leczeniu przyczynowym dąży się do stworzenia warunków, w których patogenny rozrost przestaje mieć sens biologiczny.
6. Redukcja stresu i poprawa funkcjonowania osi jelitowo-mózgowej
Przewlekły stres ma bezpośredni wpływ na motorykę, trawienie, napięcie mięśniowe jelit i regulację mikrobioty. Układ nerwowy i przewód pokarmowy komunikują się ze sobą przez tzw. oś jelitowo mózgową. Jeśli pacjent żyje w stałym napięciu, nawet najlepiej dobrane leczenie może być mniej skuteczne. W terapii przyczynowej uwzględnia się techniki regulacji układu nerwowego, higienę snu, aktywność fizyczną, ćwiczenia oddechowe, psychoterapię lub inne metody redukcji stresu, dostosowane do indywidualnych potrzeb.
Jak łączyć leczenie przyczynowe z objawowym
Najlepsze efekty daje strategia łączona. W praktyce wygląda to następująco:
Krok 1. Zbieramy dokładny wywiad, oceniamy dotychczasowe leczenie i ewentualne czynniki ryzyka.
Krok 2. Jeśli objawy są silne, wdrażamy leczenie objawowe, aby poprawić komfort pacjenta.
Krok 3. Równocześnie prowadzimy diagnostykę, która pozwala zidentyfikować przyczynę SIBO.
Krok 4. Po opanowaniu najbardziej dokuczliwych objawów rozpoczynamy pracę nad tłem klinicznym.
Krok 5. Wprowadzamy działania profilaktyczne, aby zminimalizować ryzyko nawrotu.
Tak ułożony proces pozwala nie tylko poczuć ulgę, ale też odbudować prawidłową funkcję jelit i zapobiec przewlekłemu błędnemu kołu nawrotów.
Co warto zapamiętać o leczeniu SIBO?
Leczenie SIBO wymaga spojrzenia szerszego niż tylko eliminacja bakterii. Choć antybiotyki i dieta często szybko zmniejszają objawy, to skuteczna i trwała terapia musi uwzględniać przyczynę rozrostu. Im dokładniej uda się ją zidentyfikować, tym większa szansa, że leczenie będzie skuteczne i stabilne w dłuższej perspektywie. To dlatego w OpenMed kładziemy tak duży nacisk na indywidualne podejście, analizę tła zdrowotnego pacjenta i kompleksową opiekę.
Umów konsultację gastroenterologiczną w OpenMed
Jeśli podejrzewasz u siebie SIBO lub zmagasz się z nawracającymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, umów wizytę u gastroenterologa w OpenMed w Warszawie lub Płocku. Podczas konsultacji lekarz przeprowadzi szczegółowy wywiad, dobierze odpowiednie badania i zaproponuje terapię ukierunkowaną na Twoje potrzeby. Dzięki temu leczenie będzie nie tylko skuteczne, ale też trwałe.
Autor artykułu: lek. Anna Grabińska
Kto wykonuje badania w OpenMed?
W OpenMed Centrum Medyczne w Warszawie i Płocku konsultacje gastroenterologiczne prowadzą:
